İnceleme
( Kullanıcı Oyu)Elde edilen tüm bilgiler, kökeninin tüm lisanları aşarak bilimsel bir topluluğun kendi ortalarında sohbet edebilmelerine dayandığını gösteriyor. Pekala işin aslı nitekim de bu türlü mi?
Belki birçoğunuz haklı olarak dünyada ortak lisan olarak kullandığımız “İngilizce neden bilim lisanı olarak kullanılmıyor?” diyebilirsiniz. Ancak bilimsel manada kullanılmasının sebebini öğrendiğinizde bu duruma hak vereceksiniz.
Kökeni Carl Linnaeus’un çalışmalarına kadar uzanıyor.
Linnaeus, bilimsel olarak herkesin konuşabileceği ve birbirlerinin ne demek istediklerini anlayacakları ortak bir lisan yaratmak istemiş; ortaya da Latince çıkmış. Bilimde sınıflandırma tabirleriyle çeşitleri tanımlamak için sadece iki Latince kelimeden oluşan ikili isimlendirme sistemini de böylelikle doğurmuş.
Peki bilim için Latincenin tercih edilmesinin ana sebebi neydi?
En kolay manayla tabir edeceksek bunun sebebi Latincenin meyyit bir dil olması. Hiçbir millet ve devlet Latinceyi ana lisan olarak kullanmıyor, bu da lisanın değişmemesini sağlıyordu. Böylelikle bilim insanları, bilim ismine bu lisana sahip çıkmaya karar verdiler fakat 18. yüzyıldan itibaren bilim ismine öbür lisanlarla de yayınlar yapılmaya başlandı.
Dillerin değişmesi Latinceyi öldürmedi elbette. Hala kullanan bilim insanları vardı, ki günümüzde bile birçok alanda faal olarak kullanıyoruz.
İkili isimlendirme sisteminin bilim için kıymeti büyüktür.
18. yüzyıldan evvel Dünya’daki canlılar için makul bir isimlendirme sistemi yoktu. Bilim insanları, birebir şeyi tartışsalar da bundan bihaberlerdi çünkü ortak bir terim yoktu. Bu durum da tanım etmeyi zorlaştırıcı bir etmendi, bilimde yanlışa yer olmadığı üzere ekstra yanılgı hissesini artıran bir durum kelam konusuydu.
Problemin üstesinden gelmek ismine İsveçli biyolog Carl Linnaeus, günümüzde hala kullandığımız değerli isimlendirme sistemini icat etti. Bundan ötürü kendisine isimlendirme ve sınıflandırma bilimi olan “taksonominin babası” unvanı da verildi.
Carl Linnaeus; dişi ve erkek organ sayısı, bitkinin çiçekli olup olmadığı üzere sınıflandırmalar yapıyordu.
Doğa bilimciler, Linnaeus’un sınıflandırma yollarını ve taksonomi çalışmasını uzun yıllar kullandılar. Fakat bu sınıflandırma her vakit doğal ilgilere dayanmadığından özgün sistemin değiştirilmiş halleri tercih edildi. Benzeri bir sınıflandırmayı hayvanlar alemine de uyarladı fakat tıpkı türden bir muvaffakiyet elde edemedi.
Ölü bir lisan olduğu için birtakım tabirlerin okunuşu sizi korkutmasın. Zira kimse tam olarak nasıl söylem edildiğini bilmiyor.
Bir böcekbilimci olan Arnold Menke, 1977’de bir böcek çeşidi keşfediyor. Bu cinsin daha evvel karşılaştığı çeşitlere benzemediğini görerek yanındaki şahsa dönüp “Aha, apayrı bir tür” diyor ve yanındaki kişi de anlamayarak “Ha?” yansısını veriyor. İşte böylece keşfettiği yeni tıp olan Avustralya yaban arısına Aha ha adını veriyor. Evet, Latince bazen de cümbüş için kullanılabiliyor!
Uzun lafın kısası bilim lisanı olarak kullandığımız Latincenin şu an yalnızca bilim insanları tarafından kullanılması, “Bir lisanı son konuşan kişi öldüğünde, o lisan de ölür” mantığına nazaran meyyit lisanları bilimde kullanmak yanlış anlaşılmalara mahal vermemek açısından hayli değerli görünüyor.
